Auditen vanuit sociaalwetenschappelijke benaderingen

Een breder palet aan onderzoek

‘Methodologie is geen doel op zich,’ legt Li-Ya uit. ‘Het is belangrijk dat de methodologie meegroeit met de ontwikkelingen binnen het Rijk. De omgeving en de opgaves van onze opdrachtgevers veranderen. Er is bijvoorbeeld veel aandacht voor de maatschappelijke effecten van beleid en er is behoefte aan inzicht in achterliggende oorzaken of blinde vlekken. Een klassiek toetsend onderzoek biedt inzichten, maar voor een diepgaande analyse kunnen we ook gebruik maken van de onderzoeksbenaderingen uit de sociale wetenschappen. Een voorbeeld is het auditonderwerp sociale en psychologische veiligheid, waarbij je er niet aan ontkomt om voor je auditontwerp ook te putten uit de sociale psychologie en de organisatiepsychologie. Met de 6 sociaalwetenschappelijke benaderingen kunnen wij de departementsleiding een breder palet aan onderzoeken aanbieden.’

De sociale wetenschappen zijn een inspiratiebron bij de zoektocht naar een auditrepertoire dat past bij de complexe en taaie vraagstukken van de opdrachtgevers.

Van pilot naar inbedden

‘We zijn in 2023 begonnen met een pilot door deze onderzoeksbenaderingen op kleine schaal toe te passen. In 2024 is dit verder uitgebouwd en is er sprake van een inbeddingstraject. Sociaalwetenschappelijke benaderingen worden daarmee onderdeel van de auditmethodologie van de Auditdienst Rijk. Dit hebben we gedaan langs drie sporen.’ Li-Ya licht de sporen kort toe:

1. Weten en willen

‘In het eerste spoor staat duidelijkheid centraal. We willen duidelijkheid bieden over de aanleiding om onze auditmethodologie te verbreden met de sociaalwetenschappelijke benaderingen. Daarnaast willen we duidelijk maken wat de waarde hiervan is voor de onderzoeksfunctie van de Auditdienst Rijk.’

2. Kunnen

‘Het tweede spoor richt zich enerzijds op het verkrijgen en delen van kennis over de sociaalwetenschappelijke benaderingen, anderzijds richt het zich op het opdoen van ervaringen met het toepassen van de sociaalwetenschappelijke benaderingen.’

3. Doen

‘Het derde spoor richt zich op het integreren van de sociaalwetenschappelijke benaderingen in de uitvoeringspraktijk van de Auditdienst Rijk. Zo wordt geborgd dat de benaderingen onderdeel zijn van de te maken afwegingen in de verschillende stappen van het auditproces: van de intake en de risico- en kansenanalyse tot en met de rapportering en eindpresentatie.’

Toepassing in het onderzoek

‘We zijn gestart met het daadwerkelijk toepassen van enkele sociaalwetenschappelijke benaderingen in ons onderzoek. Een voorbeeld daarvan is het onderzoek naar het financieel beheer bij Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dat heeft als eindproduct een interactieve serious game opgeleverd over financieel beheer, in de vorm van een bordspel.'